Economisch duurzame land- en tuinbouw

Opgave

Onder economisch duurzame land- en tuinbouw wordt een landbouw verstaan die ecologisch, sociaal én economisch past binnen de omgeving en maatschappelijk wordt gewaardeerd. Economisch duurzaam is landbouw als er een goed verdienmodel is, waarbij er een eerlijke verdeling is van opbrengsten in de keten.

Oplossingen

Limburgse boeren en tuinders hebben de volgende oplossingen in huis voor deze opgave:

Bevorderen ondernemerschap

Nadenken over perspectief van bedrijf naar markt en omgeving, bijvoorbeeld via het business model canvas. Vraaggericht produceren en marktdenken. Marketing en segmentering van doelgroepen. Jongeren vroegtijdig betrekken.

Verdienvermogen van de land- en tuinbouw duurzaam versterken

Het creëren van randvoorwaarden op het gebied van ondernemerschap en ondersteuning in kennisontwikkeling. Bijvoorbeeld door risicobeheersing (termijnmarkt) en marktinnovaties te stimuleren, om zo het verdienvermogen van de land- en tuinbouw duurzaam te versterken.

Professioneel en divers aanbod van multifunctionele landbouw (MFL)

Multifunctionele landbouw draagt bij aan een vitaal, leefbaar en aantrekkelijk platteland en biedt voldoende mogelijkheden om te recreëren en bij te dragen aan maatschappelijke opgaven op het gebied van natuur en klimaat, voedseleducatie, zorg en gezondheid. Ook spelen multifunctionele bedrijven een belangrijke rol in het versterken van de verbinding tussen boeren en burgers en geven deze ondernemers een gezicht aan de agrarische sector.

Nieuwe teelten / eiwit

Door de productie van plantaardige eiwithoudende gewassen dragen sectoren bij aan de verduurzaming van ons voedselsysteem, via zowel feed (eiwitrijk veevoer) als food (plantaardig voedsel).

Natuurinclusieve landbouw

Natuurinclusieve landbouw is een vorm van duurzame landbouw die uitgaat van een veerkrachtig voedsel- én ecosysteem, optimaal gebruik maakt van de natuurlijke omgeving (het ‘natuurlijk kapitaal’) en deze integreert in de bedrijfsvoering. Natuurinclusieve landbouw produceert voedsel binnen de grenzen van natuur, milieu en leefomgeving en heeft een positief effect op de biodiversiteit.

Lokaal product

Lokaal is een waarde waarvoor een (groeiende) groep consumenten bereid is extra te betalen, vanwege de transparantie en kleinere CO2-footprint. Ondernemers kunnen hierop inspelen.

Ketenintegratie, -verkorting, -afspraken

De primaire land- en tuinbouw zijn onderdeel van een productieketen met deels uiteenlopende belangen. Ketenpartijen kunnen de land- en tuinbouw “gevangen houden” in het oude systeem. Er is behoefte aan nieuwe, aanvullende structuren en ketenmodellen, waarbij de land- en tuinbouw verder opschuiven in de keten (ketenintegratie), de keten inkorten of afspraken maken over betere voorwaarden en prijzen.

Investeren in kennisontwikkeling en -deling

Ontsluiten en bevorderen van kennis voor innovaties op zowel het agrarisch bedrijf als binnen ketens en in cross-overs met andere sectoren. Hierbij investeren de land- en tuinbouw samen met partners in de benodigde kennisinfrastructuur (onderwijs, onderzoek, netwerken) en signaleren zij nieuwe trends en marktontwikkelingen om op in te kunnen spelen.

Inspelen op behoeften uit de markt

De land- en tuinbouw zijn geslaagd in hun opgave voldoende gezond en kwalitatief hoogwaardig voedsel te produceren (“nooit meer honger”). Wereldwijd groeien de bevolking en de welvaart en daarmee de vraag naar landbouwproducten. Daarnaast stellen nieuwe waarden vanuit de Westerse samenleving nieuwe eisen aan de sector. Tegelijkertijd biedt de diversiteit aan consumentengroepen kansen.

Goede opleidingen op alle niveaus, inclusief doorlopende leerlijnen en een leven lang ontwikkelen

De land- en tuinbouw dragen via diverse projecten en samenwerkingsverbanden bij aan goede opleidingen op alle niveaus (MBO, HBO, WO), bieden stageplaatsen aan en hechten belang aan doorlopende leerlijnen en mogelijkheden tot een leven lang ontwikkelen, waarbij ook zijinstromers aan kunnen sluiten.

Waardering, goede arbeidsvoorwaarden en, in het geval van seizoenarbeiders, goede huisvesting

Werknemers zijn van groot belang voor de economische ontwikkeling van de agrarische sector. Zowel nationale als internationale (seizoens)medewerkers dienen gekoesterd én goed gefaciliteerd te worden. Dat betekent waardering, goede arbeidsvoorwaarden en, in het geval van seizoenarbeiders, goede huisvesting.

Perspectieven

De aarde, consumenten, buren & burgers en de Limburgse economie geven de land- en tuinbouw opgaven mee voor  de toekomst. Deze opgaven staan soms op gespannen voet met elkaar. Hierdoor staan onze boeren en tuinders voor grote uitdagingen. Maar ze zien ook perspectieven! Voor economisch duurzame land- en tuinbouw zijn dit de volgende:

  • Bied ruimte aan innovaties en faciliteer samenwerking en kennisdeling.: Wet- en regelgeving, maar ook verzuiling in sectoren, blokkeren de weg naar innovaties. Door samenwerking en experimenteerruimte komen innovaties sneller van de grond en worden kansen benut.
  • Investeer in kennis, onderwijs en onderzoek: Faciliteer de samenwerking tussen studenten, onderzoekers en ondernemers en investeer in goed onderwijs op alle niveaus, doorlopende leerlijnen en een leven lang ontwikkelen. Want zo wordt talent gebonden en geboeid. Investeer ook in een kennisinfrastructuur die innovaties mogelijk maakt.
  • Ondersteun de beweging naar een duurzamer, gezonder en eerlijker voedselsysteem: Boeren en tuinders hebben als primair producent hierin een cruciale rol. Goed functionerende voedselketens stellen boeren en tuinders in staat een behoorlijk inkomen te verdienen. Hierdoor kan waarde worden gecreëerd voor economische groei, de samenleving en het bedrijfsleven.
  • Ontwikkelruimte: Creëer ruimte voor ondernemers die experimenteren en die ontwikkelen om te kunnen voldoen aan de wensen van markt en omgeving.
  • Versterk de positie van de producent in de keten: Door regelgeving rond mededinging te versoepelen (en daarmee agrariërs een betere positie geven in keten, m.n. inkoopmacht retail), ketentransparantie te versterken en inzet voor een internationaal gelijk speelveld.
  • Waardeer maatschappelijke diensten: Land- en tuinbouw dragen bij aan de oplossingen voor vele opgaven, ook maatschappelijke, zoals natuur, landschap, rust, welzijn en wateroverlast. Maar de markt betaalt die opgaven beperkt of niet. Zorg daarom voor evenwicht tussen maatschappelijke opgaven en beschikbare financiële middelen.
  • Zorg voor zuinig ruimtegebruik: Beperk grondclaims zoveel mogelijk en zet, indien nodig, in op multifunctioneel grondgebruik, waarbij gronden in agrarisch bezit en gebruik blijven (waar nodig met beperkingen).

Bovenstaande randvoorwaarden stellen onze sector in staat een belangrijke bijdrage te leveren aan een economisch duurzame land- en tuinbouw en daarmee aan de Limburgse economieopgaven.